Mezotelyoma neden olur sorusuna Asbest liflerinin solunması ile vücut içerisine giren asbest liflerinin neden olduğu cevabı çok net verilebilmektedir. Mezotelyoma asbest solunmasına bağlı olarak kaynaklanan nadir ve ölümcül bir kanserdir. Bu küçük asbest lifleri akciğerlerin zarında yer aldıklarında kanser gelişimine neden olan hücresel değişikliklere neden olabilirler. Herhangi bir iş yerinde veya evde asbeste maruz kalma mezotelyoma gelişme riskinin artmasına neden olur.
Mezotelyoma vakalarının en az % 90’ını oluşturan asbest, mezotelyoma’nın tek tanımlayıcı nedenidir. Bununla birlikte araştırmacılar, sigara öyküsü gibi mezotelyoma gelişme riskini artırabilecek çeşitli diğer risk faktörlerini belirlemiştir. Mezotelyoma neden oluru daha iyi anlamak hastalığın önlenmesine farkındalığın arttırılmasına ve tespit ve tedavilerin iyileştirilmesine yardımcı olabilir.
İçindekiler
Mezotelyoma Neden Olur? ve Asbest İlişkisi
Mezotelyoma, mezotelyumda gelişen vücudun iç organlarını ve boşluklarını kapsayan ince bir zardır. Semptomların ortaya çıkması genellikle 10 ila 50 yıl alır bu da nedeni saptamayı zorlaştırır ve erken teşhis olasılığını zorlar. Vakaların çoğunda neden asbeste maruz kalmaktır.
Asbest Maruziyeti Nerede Oluşur?
Asbest maruziyeti en çok iş yeri ortamında görülür ancak maruz kalma aynı zamanda evlerde, okullarda, şantiyelerde ve diğer birçok yerde ikincil maruz kalma ile de olabilir ve bu da mezotelyoma neden olur.
Mesleki Maruz Kalmaya Sahip Olan Ortak Alanlar
- Asbest madenleri,
- Otomobile fabrikaları,
- İnşaat ve yıkım işleri,
- İtfaiye çalışanları,
- Yalıtım malzemesi fabrikaları,
- Makine imalatı,
- Petrol rafinerileri,
- Enerji santralleri,
- Demiryolları,
- Çatı ve izolasyon işleri,
- Marangozluk ve döşeme montajı,
- Tersaneler
Meslekden dolayı asbeste maruz kalma durumunda, asbest ile temas eden kişinin giysilerine bulaşan mikroskobik asbest lifleri eve geldiğinde kıyafet değişimi sırasında diğer aile üyelerinide asbeste maruz bırakarak mezotelyoma neden olur. Buna ikinci el maruz kalma vakası denmektedir. Asbest ayrıca talk pudrası, saksı toprağı ve boya gibi ev eşyalarında da bulunmuştur. Tüm asbest ürünlerinden haberdar olmak ve ne zaman maruz kalınabileceği riskini bilmek ve farkındalık çok önemlidir.
Mezotelyoma Neden Olur
En yaygın senaryoda asbest lifleri solunur ve sonunda akciğer, karın veya kalbin zarına yerleşir ve sonunda mezotelyoma tümörlerinin oluşumuna yol açan zararlı iltihaplanmaya neden olur.
- Peritoneal mezotelyoma: Karın,
- Plevral mezotelyoma: Akciğerler,
- Perikardiyal mezotelyoma: Kalp ile ilişkilidir.
Araştırmacılar tarafından genel olarak hem fikir olunan konu asbestin hem doğrudan hem de dolaylı olarak DNA hasarına neden olduğudur. Asbest doğrudan hücre bölünmesinde mitoz sürecine müdahale eder ve bu da hücresel hasara ve mutasyona neden olur. Dolaylı olarak ise asbest mezotel hücrelerinin mutajenik reaktif oksijen ve azot salgılamasına neden olabilir ve bu da mutasyona neden olur.
Mezotelyomanın Neden Olur? ve Diğer Potansiyel Nedenleri
Tüm mezotelyoma vakalarının yaklaşık % 90’ı bilinen asbest maruziyetine bağlıdır. Bununla birlikte hastaların malign mezotelyoma kanseri için potansiyel bir neden veya etkileyen bir faktör olabileceğini iddia eden başka faktörler de vardır.
Zeolitler ve Mezotelyoma
Asbest benzeri malzemelerin mezotelyomanın bir başka nedeni olduğu düşünülmektedir. Zeolitler, silikon ve alüminyum içeren emici minerallerdir. Erionit, kanserle olan ilişkisine çok dikkat çeken belirli bir zeolit türüdür. Lifli malzeme doğal olarak meydana gelir ve sıklıkla volkanik kül içinde bulunur. Kanıt olarak özellikle Türkiye’nin bazı illerinde nüfusun doğal ortamda bulunan bu maddelerin çevrelerinde yaşam hayatının kurulması erionite’nin kanser gelişimi ile bağlantılı olduğunu göstermiştir.
Radyasyona Maruz Kalma Mezotelyoma Neden Olur
Bazı malign mezotelyoma hastaları asla asbeste maruz kalmadıklarını iddia ederler ve bunun yerine kanserlerinin sebebinin radyasyona maruz kalma olduğuna inanırlar. Radyasyon, mezotelyoma için potansiyel bir ikincil faktör olmasına rağmen bu bağlantının kurulmasında sınırlı raporlar vardır.
Simian 40 Virüsü ve Mezotelyoma
Bazı mezotelyoma vakaları mezotelyoma ve simian 40 virüsü (SV40) arasında olası bir bağlantı olduğunu göstermektedir. Çalışmalar virüs içerenler ile mezotelyoma gelişimi arasında güçlü bir ilişki olduğunu göstermiştir ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Yüksek En Boy Oranı Nanopartiküller ve Mezotelyoma
Genellikle HARN’ler olarak adlandırılan yüksek boy oranlı nanopartiküller ayrıca mezotelyoma ile bir bağlantıya sahiptir. HARN’ler, genişliğin birkaç katı uzunluğa sahip nanopartiküllerdir. Bu tür parçacıkların insan sağlığına zararlı olduğu kanıtlanmıştır. Mezotelyomanın diğer asbest dışı nedenleri gibi bunda da kanıtlar eksiktir ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Malign Mezotelyomada Önceden Var Olan Faktörler
Asbest maruziyeti ve diğer potansiyel sebepler ve mezotelyoma gelişimine katkıda bulunanların yanı sıra mezotelyomada rol oynayan önceden var olan çeşitli faktörler vardır.
Yaş Faktörü: Yaşlılık ve Mezotelyoma
Mezotelyomanın yaygın bir yanılgısı sadece yaşlılarda ortaya çıkmasıdır. Teşhis edilenlerin %91’i 55 yaşında veya daha yaşlıdır. Ancak mezotelyoma semptomları ortaya çıkmadan önce uzun gecikme süresine dikkat etmek önemlidir. Birçok kişiye yaşlılıkta tanı konmasına rağmen genç yetişkinlere de tanı konmaktadır. Genç erişkinlerin genetiği ve mezotelyoma arasındaki potansiyel bir bağlantıya bakmaya devam etmek için çalışmalar hastalığın yaşa bağlı istatistiklerini değiştirebilir.
Cinsiyet: Erkekler ve Mezotelyoma
Bazı kanser türleri cinsiyete özgüdür ve örnek olarak yumurtalık kanseri ve meme kanseri türleri gösterilebilir. Mezotelyoma cinsiyete özgü değildir ancak erkeklerde daha yüksek oranda görülmüştür. Bu ilişkinin olası bir nedeni işçileri yıllar önce asbeste maruz bırakan mesleklerin erkek egemenliğinde olmasıdır. Örneğin madencilik ve petrol rafinerilerinde çalışan daha fazla erkek olduğundan daha fazla erkek mezotelyoma belirtileri geliştirmektedir. Bununla birlikte son yıllarda araştırmalar kadınlar arasında mezotelyoma oranlarının iş başında ve ikinci elden maruz kalma ile gittikçe daha fazla ortaya çıktıkça artmakta olduğunu göstermiştir.
Genetik: BAP1 ve Mezotelyoma
BAP1 bir tümör baskılayıcı gendir ve genin bir mutasyonu varsa tümörlerin gelişmesi daha olasıdır. BAP1 geninin genetik mutasyonu olan ailelerde bireyler tümör baskılama yetenekleri engellendiği için mezotelyoma gelişimine daha duyarlı olabilir.
Sağlık: Hastalıklar ve Mezotelyoma
Kötü sağlık sadece mezotelyoma değil her türlü hastalığın gelişme riskinin artması anlamına gelir. Vücudun bağışıklık sistemi ve savunmaları düştüğünde yabancı maddelerle savaşmayı zorlaştırır. Mezotelyoma tanısı konmuş olanlar için kötü sağlık tedavi seçeneklerini ve vücudun cevap verme yeteneğini de karmaşıklaştırabilir.
Sigara içen ve Sigara içmeyen: Sigara ve Mezotelyoma
Halen sigaranın doğrudan mezotelyoma ile bağlantılı olduğuna dair kanıt yoktur. Bununla birlikte, yapılan birçok çalışma sigara içenlerin asbeste bağlı akciğer kanseri gelişme olasılığının % 50 – 90 arasında olduğunu göstermiştir. Benzer şekilde asbeste maruz kalan sigara içenlerin mezotelyoma gelişme ihtimalinin iki katıdır.
Sigara içmek akciğer hastalığı ve çeşitli kanser türleri arasındaki ilişki – özellikle akciğer kanseri – ve mezotelyoma neden olur arasındaki ilişki çok iyi anlaşılmıştır. Tek başına sigara içmenin bir kişinin mezotelyoma gelişme şansını arttırdığına dair çok az kanıt vardır ancak sigara içmenin akciğerlerde asbestin gömülmesini ve iltihaplanmaya neden olarak kansere yol açmasını kolaylaştıracak koşullara neden olabileceği olasıdır. Bunlar şunları içerir:
- Akciğer dokusunun zayıflaması: Asbest lifleri akciğer zarına daha kolay yerleşebilir ve mezotelyoma neden olur,
- Genel sağlıkta azalma: Sigara içmek diğer tıbbi problemlere neden olabilir ve hastanın mezotelyoma tedavisi seçeneklerini ve yaşam süresini önemli ölçüde azaltabilir ve mezotelyoma neden olur,
- Artmış mukus üretimi: Hava geçişlerinin tahrişi daha fazla mukus üretmelerine neden olur. Bu da havanın geçişini engeller ve ciğerlerin kendilerini temizleme yeteneklerini etkiler ve mezotelyoma neden olur.
Sigara Filtreleri ve Asbest Mezotelyoma Neden Olur
Sigara bilindiği üzere kanserojen olarak sınıflandırılan binlerce kimyasal madde içermektedir. Sözde sigaraları “daha sağlıklı” yapmak için bazı markaların bu maddelerin bir kısmını çıkarmaya yönelik filtreleri var ancak etkinlikleri çok tartışmalıdır.
Aslında filtreler kendi tehlikelerini ortaya koymuştur. Çalışmalar, Lorillard Company tarafından üretilen bir sigara markası olan Kent’in %25 oranında asbestten oluştuğunu göstermiştir. Bu sigaralar 1952-1956 arasında Amerika Birleşik Devletleri’nde satılmıştır ve günlük olarak yarım milyona kadar paket satışı gerçekleştirilmiştir. Kent, asbest içerdiği bilinen tek marka olmasına rağmen diğer sigara markalarının da çeşitli zamanlarda asbest içeren maddeler kullanmış olabileceği mümkündür.
Mezotelyoma Neden Olur ve Asbest Farkındalığı
Asbest Türkiye’de 2010 yılında yasaklanmıştır. Asbest kullanımına bir çok ülkede devam edilmektedir. Bir çok ülke hem insanların hem de çevrenin sağlığını koruma misyonuyla asbestle ilgili birçok kural ve düzenlemeyi yürürlüğe koymuştur ancak asbest ürünlerini tanımlamak için hala çok şey yapılması gerekmektedir. Bir çok sağlık kuruluşu ve sivil toplum örgütleri asbest ve buna bağlı kanser riskleri hakkında farkındalık yaratmaya yardımcı olmaya ve çalışmaya devam etmektedir.
Asbeste maruz kaldığınızdan şüpheleniyorsanız derhal yardım almak önemlidir. Asbeste bağlı hastalığın semptomlarını fark ettiğinizde profesyonel yardım isteyin; erken teşhis, yaşam beklentisi için anahtar bir faktördür. Asbest ile temas etmeniz durumunda maddeden uzak kalın ve dokunmayın bunun yerine bir asbest söküm firmasına ve uzmanına başvurun.